Lesings in die Opvoedkunde
DEMOKRATISERING
VAN NAVORSING
INHOUDSOPGAWE
1. INLEIDEND
2. FOKUS
OP PRAKTISYNS
3. ONDERHANDELING
OOR INTERPRETASIES
4. VERWERPING
VAN METODOLOGIESE ORTODOKSIE
5. DIE
ONDERHANDELINGSPROSES EN GEDEMOKRATISEERDE NAVORSING
5.1 Doelwitstelling
as voorwaarde vir suksesvolle onderhandeling
5.2 Voorbereiding
vir onderhandeling
5.3 Onderhandeling
en besluitneming
5.4 Frustrasie
en die uitwerking daarvan op onderhandeling
5.5 Besondere
kriteria vir navorsers as onderhandelaars
5.6 Onderhandelingsvaardighede
6. VERBREDING
VAN DIE DEMOKRASIE DEUR DIE OPLEIDING VAN NAVORSERS
7. POSTMODERNISME
EN GEDEMOKRATISEERDE NAVORSING
8. UNISA
SE TWEEDE DOELSTELLING EN GEDEMOKRATISEERDE NAVORSING
DEMOKRATISERING VAN NAVORSING
1. INLEIDEND
Die begrippe
"demokrasie" en "demokratisering" het hedendaags baie
opvallend geword, nie net in beleidstukke van politieke partye en alliansies
nie, maar ook in die dagbladpers, tydskrifte en selfs wetenskaplike
geskrifte. Die idee van demokrasie (met
die velerlei en uiteenlopende interpretasies daarvan) het so prominent geword
dat dit geensins verbaas wanneer 'n mens selfs die idee van
"demokratisering van navorsing" raakloop.
2. FOKUS
OP PRAKTISYNS
In navorsing
moet die fokus nie eintlik val op die navorser self nie, maar op praktisyns as
vennote in die navorsingsproses en as lesers van navorsings-verslae. Die behoeftes (en nood) van Magister en
Doktorale studente wat met navorsing besig is, verdien besondere aandag. Die leser is veral geïnteresseerd in gevolgtrekkings
en daarom beteken demokratisering van die navorsing dat in 'n navorsingsverslag,
die data waaruit die gevolgtrekkings voortvloei, minder aandag sal kry as die
gevolgtrekkings self (en die implikasies daarvan vir praktykstigting en
praktykverbetering) met besondere beklemtoning van professionele beoordeling
(kritiese ondersoek) deur praktisyns.
Sodanige beoordeling vereis dat die taal van navorsingsverslae nie
"elite taal" sal wees nie.
Demokratisering van navorsing beteken dat interpretasies nie verwoord
moet word in terme wat nie in die bewussyn van praktisyns is nie. Navorsers moet daarteen waak om praktisyns
te vervreem deur weg te skerm van praktyktaal en om in 'n taal skryf wat die
beskrywing ontoeganklik maak vir praktisyns se kritiek (Rudduck, 1988:101-115).
Saamgevat: Demokratisering van navorsing impliseer:
1. Beklemtoning
van praktykverbeteringsbetekenis (veral vir 'n geïdentifiseerde gemeenskap).
2. Aandag aan
die leesbaarheid (toeganklikheid) van navorsingsverslae (veral vir praktisyns).
3. Openheid
vir praktisyns se beoordeling en kritiek.
4. Skerper uitleg
van gevolgtrekkings as van die data waarop dit gebaseer is.
3, ONDERHANDELING
OOR INTERPRETASIES
Demokratisering
van navorsing beteken dat die navorser geleentheid moet kry om te onderhandel
oor die interpretasies wat hy gemaak het met alle belanghebbendes (bv.
betrokkenes) by die navorsing eerder as om die eie interpretasies af te druk op
die data. Hier het 'n mens te make met
'n verskuiwing van mag in die vorm van 'n beweging weg van die navorser
se belange en probleme na praktisyns se belange en probleme. Indien die praktisyns inligting verskaf het,
moet hulle ook inspraak hê oor wat met daardie inligting gemaak word. Die verskuiwing is ook na die erkenning van
praktisyns se persepsies aangaande praktykbetekenis. Ook in hierdie verband is onderhandeling 'n betekenisvolle
deel van navorsing. Demokratisering
impliseer dan die betrokkenheid van al die betekenisvolle mense en groepe wat
geïmpliseer word deur die betrokke navorsing.
Die navorser moet inligting sonder versuim terugvoer na al die betrokkenes. Noukeurige rapportering is essensieel en om
inersie te oorwin is dit noodsaaklik om ooreen te kom oor tydskale. Die sosiale konteks waarin die betrokke
interpretasies (betekenisse) toegepas gaan word, vereis skerp bespreking (ook
in die vorm van onderhandeling). Dit
beteken dat navorsing inherent in sosiale gebeure (proses) is met 'n sosiale
uitkoms (Walker, 1993:170-172).
Saamgevat: Demokratisering van navorsing impliseer:
1. Onderhandeling
oor interpretasies (betekenis vir praktyk van 'n besondere gemeenskap).
2. Betrokkenheid
van al die belanghebbendes by die onderhandeling(e).
3. Erkenning
van praktisyns as verskaffers van inligting, se persepsies en behoeftes.
Die gevaar
bestaan dat konsensus verhef kan word tot 'n kriterium vir wetenskaplikheid. Navorser(s) sal ook opgelei moet word in
onderhandeling-prosedures en tegnieke.
4. VERWERPING
VAN METODOLOGIESE ORTODOKSIE
Alhoewel die
demokratiese argument vir baie navorsers aantreklik mag wees, is 'n ontkenning
van die fundamentele betekenis van teorie en metode in werklikheid 'n
ontkenning van verantwoordelikheid vir die eie navorsings-bedrywighede en
konklusies. Daar moet gewaak word
daarteen om etiese oorwegings swaarder te laat weeg as teorie en metode. Die verwerping van metodologiese ortodoksie
kan lei tot allerlei verabsoluteringe byvoorbeeld van kwalitatiewe navorsing se
aanspraak op 'n allenige inagneming van die mens se uniekheid en 'n besonder
maklik (d.i. onverantwoordelike) tipering van ander vorms van navorsing as positivisties! Indien navorsers onwillig sou wees om te
worstel met formele konsepte en teorieë, is hulle werk gedoem tot isolasie en
loop hulle gevaar om "leke" (vgl. praktisyns) te laat besluit oor
watter bevindings as kennis beskou mag word (Atkinson en Delamos,
1993:213-218).
Verantwoordelike
demokratisering van navorsing kan geskied deur 'n wegbeweeg vanaf
metode-monisme en teoretiese purisme na eklektiese denke wat kan lei tot 'n
uitbreiding van die navorsingsgemeenskap.
Eklektiese denke word gekenmerk deur 'n onvergenoegdheid met 'n
rigiditeit vanweë 'n vasgevangenheid in 'n keurslyf van dwingende reëls, wette
en voorskrifte wat daartoe lei dat denkers doelbewus en krities oor grense heen
gaan soek na gemeenskaplikhede om sodoende 'n enge dogmatisme te oorwin
(Mahalik, 1990:666). Dogmatisme is
anti-demokraties omdat dit die navorsingsgemeenskap laat inkrimp tot die
aanhangers van 'n besondere dogmatiese ingesteldheid. Hedendaags is daar ten aansien van die menswetenskappe sprake van
'n toenemende metodologiese openheid en 'n waardering vir alternatiewe
perspektiewe en paradigmas (Borgen, 1989:90-97).
Daar is ook 'n
toenemende beklemtoning van die deling van betekenisse. Op dié wyse ontstaan gedeelde uitsprake
("shared constructs") (Mahalik, 1990:167-168) op grond van
betekenisse wat gedeel word onder meer deur 'n span navorsers wat
verteenwoordigend is van 'n besondere gemeenskapsamestelling. Dit kan besonder vrugbaar wees wanneer
betekenisse gedeel word in die lig van 'n probleem waarvoor die beste moontlike
oplossing gesoek word. Die volgende is
dan 'n besondere eklektiese handeling:
interpersoonlike wisselwerking en betekeniskonstruksie
(betekenissamevoeging) wat georganiseer is om 'n probleem (Mahalik, 1990:168)
vir praktisyns wat praktykverbetering vir 'n besondere gemeenskap moet
bewerkstellig.
Verdere
demokratisering van navorsing geskied wanneer daar wegbeweeg word van die idee
van "wetenskap ter wille van wetenskap" ("kennis ter wille van
kennis") sodat navorsers nie as 'n groepie geïsoleerde bevoorregtes optree
nie, maar ter wille van praktisyns wat 'n gemeenskap moet dien en wat doelbewus
ingestel is op die praktykverbeteringbetekenis van die navorsing wat onderneem
is (Landman, 1977:78-83).
Met
demokratisering van die navorsing moet daar egter gewaak word teen
sentimentaliteit. Die demokratisme met
sy byna instinktiewe beheptheid met agtergeblewenes moet die
navorsingsgemeenskap nie blind maak vir 'n ewe belangrike probleem nie, en dit
is die vraag na hoe om egte uitnemendheid ("true excellence") te vind
en aan te moedig sodat daar nie in middelmatigheid verval word nie. Demokrasie is slegs lewensvatbaar as dit
beoefen word deur intelligente, relevant opgeleide en verantwoordelike mense
(insluitende navorsers en praktisyns).
Demokrasie vereis 'n intellektuele aristokrasie (afgesien van ras,
kleur, geloof of geslag), om te floreer (Solway, 1989:151-154).
5. DIE
ONDERHANDELINGSPROSES EN GEDEMOKRATISEERDE NAVORSING
5.1 Doelwitstelling
as voorwaarde vir suksesvolle onderhandeling (Neale & Bazerman,
1985:19-32).
Ten aansien van
navorsing het onderhandeling 'n besondere doelwit: die ontwikkeling van samewerking van al die betrokkenes om 'n
besondere doel te bereik. Waardevol in
hierdie verband is duidelikheid oor:
* die
verwagtings (ideale) wat die betrokke navorsers en praktisyns het vir die
navorsing wat onderneem gaan word);
* die
strategie wat gevolg kan word om probleme op te los; en
* vooronderstellings.
Gemotiveerdheid
om sekere ideale te bereik (byvoorbeeld praktykverbetering), lei tot aansporing
tot probleemoplossing en tot 'n identifisering van die struikelblokke wat
probleemoplossing bemoeilik. Ideale
moet geformuleer word in die vorm van doelwitte: doelwitformulering as 'n besondere wyse van motivering, moet aan
die volgende vereistes voldoen:
* doelwitte
moet spesifiek wees eerder as vaag;
* doelwitbereiking
moet 'n uitdaging wees;
* doelwitbereiking
moet moontlik wees en dit vereis
** realistiese
doelwitte (realisties en haalbaar vir praktykverbetering)
** operasionaliseerbare
doelwitte (spesifikasie van kenmerke en werkinge wat betekenisvol is vir die
oplossing van ekonomiese, politieke en sosiale probleme).
5.2 Voorbereiding
vir onderhandeling
Dit is
vanselfsprekend dat elke navorser en praktisyn wat by onderhandeling betrek
gaan word, vooraf daarvoor moet voorberei.
Hierdie voorbereiding behels die volgende aspekte (Hilgerk &
Sterling, 1983:1):
* Bepaling
van welke aspekte en doelwitte belangrik is en die plasing van geïdentifiseerde
doelwitte in 'n prioriteitsvolgorde.
* Ontleding
van die ander deelnemende navorsers en praktisyns se uitgangspunte aan die hand
van beskikbare inligting (byvoorbeeld deur literatuurstudie en gesprekke met
deskundiges en praktisyns).
* Probeer om
die ander navorsers en praktisyns se geliefkoosde standpunte te antisipeer en
beplan om daarop 'n antwoord te formuleer.
5.3 Onderhandeling
en besluitneming (Gulliver, 1979:Hfst. 2)
Tydens en na
afloop van onderhandelings ten aansien van die navorsingsverloop, moet daar
besluite geneem word.
Besluite wat
geneem word, moet as gesamentlike besluite beskou word. Dit beteken dat besluitneming berus op 'n
ooreenkoms wat bereik word. So 'n
ooreenkoms kan 'n kompromie wees of een (of meer) van die navorsers of
praktisyns se standpunte kan geheel en al deur die ander navorsers en
praktisyns oorgeneem word of daar kan selfs 'n heeltemal nuwe standpunt
geformuleer word.
In die proses
van bereiking van 'n gesamentlike besluit is die deelnemende navorsers en
praktisyns afhanklik van mekaar. Die navorsers
en praktisyns is daarop ingestel om mekaar te beïnvloed en te oorreed. Daarom behels die besluitnemingsproses:
* evaluering
van vooronderstellings;
* uitruil
van inligting (sluit teorie-beligting, metodologie-uitleg en praktykbehoeftes
en implikasies in);
* die
interpretasies van feite (ook bewerings) deur 'n wisselwerking van betekenisse
(teorie-betekenisse en praktykbetekenisse);
* argumenteringe;
en
* uitwys van
valse redenering nie met die doel om "argumente" te vind nie, maar om
ooreenkomste te bereik (Atkinson, 1990:33-34; 77).
Die vloei van
inligting is daarop gemik dat die een deelnemer kennis sal neem van die ander
deelnemers se vereistes, voorkeure, verwagtings, gevoelens, gesindhede,
opvattings, sterk punte en swak punte.
Om kennis te neem is om te leer en leer kan lei tot heroorweging,
verheldering en aanpassing van die eie verwagtings, voorkeure, eise en
bydraes. Dit lei verder tot 'n
gewilligheid om te koördineer en toereikend ooreen te kom.
5.4 Frustrasie
en die uitwerking daarvan op onderhandeling (Atkinson, 1977:166-179; Atkinson, 1990:89-90)
Frustrasie kan
gedefinieer word as die belemmering van handelinge wat gemik is op
doelwitverwerkliking. So kan
onderhandeling 'n frustrerende besigheid wees indien die navorsers en praktisyns
mekaar glad nie kan vind nie (byvoorbeeld deur 'n afwys van mekaar se doelwitte
en 'n nie-aanvaarding van mekaar se bona fides).
Die
gefrustreerde onderhandelaar is geneig om die volgende gedragspatrone te
openbaar:
* Rigiditeit: 'n Irrasionele standpunt word ingeneem en
daaraan word vasgeklou op so 'n wyse dat 'n redelik aanvaarbare oplossing nie
raakgesien kan (wil) word nie. Vermy
"tonnelvisie" waarin daar slegs aan een moontlike oplossing gedink
word gepaard met 'n weiering om alternatiewe te oorweeg.
* Woede,
vyandigheid, aggressie: Daar is
onderhandelaars wat hierdie gedraginge beskou as doeltreffende wyses om hulle
doelwitte te bereik, maar daardeur word koördinasie en samewerking vernietig. Produktiewe onderhandeling word dan onmoontlik.
* Fantasie: Deur kontak met die werklikheid te verloor
kan daar tydelik van frustrasie ontsnap word.
Blyke hiervan is "onnosel" voorstelle tydens die
onderhandeling.
* Regressie: Soms word daar teruggeval op 'n meer
primitiewe vorm van gedraging soos woedebuie.
* Angs: 'n Onderhandelaar kan geïrriteerd,
senuweeagtig en gespanne raak en dit kan lei tot onttrekking aan die gesprek.
* Reaksievorming: 'n Onderhandelaar kan homself wysmaak dat hy
besig is om 'n besondere beginsel te verdedig terwyl hy in werklikheid besig is
om 'n opponent se geloofwaardigheid aan te tas.
Die navorser
wat optree as voorsitter van die onderhandelingsvergadering moet voortdurend
let op die verskyning van hierdie uitinge van frustrasie en moet dan pogings
aanwend om verligting te bring. Dit
gaan nie primêr om persone se gevoelens nie, maar om die wisselwerking van
betekenisse wat in 'n gesprek vrygestel word vir kritiese beoordeling.
5.5 Besondere
kriteria vir die navorsers as onderhandelaars (ook in 'n navorsingsopset)
* Geloofwaardigheid
as navorser (veral by die praktisyns as betrokkenes by die
onderhandeling). Dit impliseer 'n
demonstrasie van bekwaamheid, vertroue, integriteit, empatie en selfvertroue
(Atkinson, 1990:31).
* Goeie
mensekennis: Kennis van die dinamika
van menslike gedrag. Goeie oordeel.
* Opreg maar
ferm/beslis ten aansien van die eie interpretasies (betekenis-openbaring) en
die eie ervaring.
* Objektief
ten opsigte van die onderhawige problematiek en teenoor individuele persone
(mede-navorsers) en praktisyns.
* Doelgerigtheid.
(Die doel is om 'n wisselwerking van betekenisse te laat uitmond in
probleemoplossing.)
* Goeie
luisteraar en waarnemer.
* Goeie
analitiese denker.
* Deurdringende,
logiese denker met 'n kennis van argumentering en 'n sensitiwiteit vir die
raaksien van valse redenering.
* Oortuigende
spreker wat blyke gee van deskundigheid wat die rasionele basis vorm vir
gesprekke (onderhandeling) (Atkinson, 1990:61).
* Inisiatief/kreatief
op interpersoonlike/intergroepvlak.
* Goeie
inskakeling: goeie
"senuwees"; moet rasioneel
kan bly en spanningsdruk kan hanteer.
5.6 Onderhandelingsvaardighede
(Lemmer, 1985)
Die stappe wat
onderhandelinge ook in die navorsingsituasie behoort te volg en die tegnieke
wat aangewend kan word om doeltreffende resultate te behaal, is die volgende:
* Voorbereiding
* Deelname
* Evaluering
5.6.1 Voorbereiding
Die volgende
stappe:
5.6.1.1 Identifisering
en vasstelling van die werklike probleem of saak
'n Goed oorwoë
en geskrewe stelling van die probleem of saak.
Gee aandag aan die volgende vrae:
(a) Watter
behoeftes bestaan daar by die betrokke pratisyns en in die gemeenskap?
(b) Kom die
inligting wat bestaan, uit betroubare bronne?
(c) Is die
inligting, veral die wat die praktisyns voorsien uit hulle ervaring gebaseer op
feite of op opinies? Kan die
korrektheid van die feite gekontroleer word, ook dié van die praktisyns se
weergawe van hulle ervaring en die interpretasie daarvan?
(d) Is die
inligting volledig genoeg?
(e) Gee die
beskikbare inligting enige leidrade aangaande relevante persepsies van die
betrokkenes by die navorsing?
5.6.1.2 Versamel
die relevante feite
(a) Bepaal
welke feite met probleemoplossingsbetekenis reeds beskikbaar is.
(b) Heg al die
navorsers en praktisyns wat betrokke is by die onderhandelingsituasie dieselfde
betekenis aan die feite en die interpretasie daarvan? Indien nie, waarom nie?
(c) Is daar
gapings in die navorsers (veral) se kennis en hoe kan dit oorbrug word?
(d) Deel die
navorsers en praktisyns genoeg feitelike kennis en moontlike interpretasies
sodat wedersydse begryping en 'n saambeweeg na probleemoplossing bevorder kan
word?
(e) Wat is die
werklike kernfeite en hoe betroubaar is dit?
5.6.1.3 Ontwikkeling
van 'n onderhandelingstrategie en -taktiek
Die
onderhandelaars moet op die volgende punte konsentreer:
(a) Is die
areas van gemeenskaplike belang by die uitkoms van die navorsing
geïdentifiseer? (Byvoorbeeld: diens aan die gemeenskap).
(b) Hoe
verskil die navorsers en die praktisyns se belange?
(c) Wat hoop
hulle om saam te bereik (doelwitte) in terme van die oplossing van
gemeenskapsprobleme?
(d) Wat sal
die verhouding tussen die navorsers en die praktisyns versterk? (Byvoorbeeld 'n
gesamentlike "commitment" om diens te lewer aan die gemeenskap.)
(e) Is die
geldige punte van verskil geïdentifiseer?
5.6.2 Deelname
5.6.2.1 Voer
van onderhandelinge
Items wat
noukeurig oorweeg moet word, is:
(a) Luister al
die betrokkenes werklik na die ander lede se bydrae?
(b) Is die
oordrag van hulle saak na die ander party(e) effektief?
(c) Is daar
oorreaksie op die ander lede se optrede?
(d) Wat is die
implikasies indien ooreenstemming (konsensus) bereik word?
Die volgende is
'n aantal tegnieke wat gebruik kan word tydens onderhandeling:
(i) Gebruik
direkte, duidelike en eenvoudige taal.
Maak seker dat al die partye mekaar goed verstaan. Om dit reg te kry:
* gebruik
kort sinne
* gebruik
kort woorde
* herhaal
belangrike punte en maak gebruik van effens gewysigde woorde ten einde seker te
maak dat alles goed begryp word.
(ii) Wees kalm,
geduldig en verdraagsaam en moenie in die rede val nie, want dit verhoog
spanning en konflik.
(iii) Moenie
feite verkeerd voorstel of beter voorstel as wat dit is nie. Indien iemand verkeerd is, moet hy dit
erken. Indien die ander persoon reg is,
erken dit.
(iv) Moenie
verpligtinge opneem wat nie nagekom kan word nie. Dit verbreek vertroue.
(v) Moenie
valse verwagtinge wek nie.
(vi) Kry
beheersing oor die onderhandelingsituasie.
Maak seker dat by die doelwitte gehou word.
(vii) Vermy
dooie punte. Hou altyd 'n aantal
alternatiewe in gedagte wat gebruik kan word om dooie punte uit te skakel. 'n Ander wyse om 'n dooie punt uit te skakel
is verwysing na 'n subkomitee om die verskille deeglik uit te pluis en om
bykomstige inligting in te samel; en om
by 'n later geleentheid terug te rapporteer met aanbevelings.
(viii)Sodra 'n ooreenkoms bereik is, moet dit
onmiddellik verwoord word anders ontstaan
onsekerheid en verkeerde interpretasies en tree vergeet in.
(ix) Voltooi
onderhandelings so gou as moontlik. 'n
Lang onderhandeling lei tot verlies aan motivering en ook aan produktiwiteit.
(x) Indien
konsensus nie bereik kan word nie, kom dan ooreen om die saak verder te
ondersoek, of om voorstelle verder te oorweeg.
(xi) Handel
eerste met die moeilike sake. Vorder
vanaf die belangrike sake na die minder belangrike.
(xii) Dink na
oor die langtermyn implikasies van die besluite.
(xiii)Maak 'n lys van die punte waaroor daar
tentatiewe ooreenstemming heers. Dit hou die positiewe punte voor die
onderhandelaars en skep 'n positiewe onderhandelingsatmosfeer.
6. VERBREDING
VAN DIE DEMOKRASIE DEUR DIE OPLEIDING VAN NAVORSERS (Ganie & Prinsloo,
1993:215-219).
Daar bestaan
tans (1993) veral behoefte aan akademies gekwalifiseerde swart navorsers om 'n
aktiewe aandeel te neem aan navorsingsprojekte. Die NEPI (National Education Policy Investigation) stel die
vereiste dat hierdie navorsers navorsingsvaardig moet wees maar ook gebind moet
wees deur die beginsels van regstelling en demokrasie.
Ten einde
sodanige navorsers op te lei sal spesiale opleidingsprogramme in werking gestel
moet word.
Verder sal 'n
kollektiewe/medewerkende groep belanghebbendes in 'n steeds toenemende mate uit
al die bevolkingsgroepe saamgetrek moet word sodat daar geput kan word uit die
rykdom van ervaring, kennis en agtergronde met die oog op die ontwerp,
implementering en evaluering van die navorsingsproses.
Alle
belanghebbendes moet by die navorsingsproses betrek word. Geleentheid moet gebied word aan gemeenskap
gebaseerde organisasies en praktisyns om verantwoordelikheid op te neem vir
beïnvloeding van die navorsingsproses in plaas daarvan om slegs krities te
staan teenoor die werk van die navorsers.
Op dié wyse kan by praktisyns uit al die bevolkingsgroepe
navorsingsvaardig-hede ingeskerp word.
Daar moet
pogings aangewend word om vir al die betrokkenes (belanghebbendes) by die
navorsing 'n demokratiese werkklimaat te skep.
Dit beteken dat daar geleenthede geskep moet word vir 'n deling van
idees, stel van vrae en om bydraes te maak.
Indiwiduele ervarings, insigte en verwagtings moet geakkommodeer
word. Die meer ervare deelnemers aan
die navorsingsproses moet die minder-ervarenes help om nie weg te skram van
ingewikkelde take nie, om idees te artikuleer en om voorstelle wat gemaak word
krities te evalueer. Op dié wyse word
die navorsingsproses 'n leerervaring waarby die opneem van groter
verantwoordelikheid en die verwerwing van komplekse vaardighede sal baat.
Die vlak van navorsingskennis
en vaardighede van die individuele deelnemers aan die navorsingsproses moet
behoorlik geanalisser en geëvalueer word en die ontwikkeling daarvan by al die
bevolkingsgroepe moet doelbewus nagestreef word.
Die minder
kundige en ervare deelnemers aan die navorsingsproses se vorming en
ontwikkeling word beïnvloed deur hulle vlak van selfvertroue, hulle bereidheid
om te waag en die vlak van hulle weerstand teen verandering.
Die kollektiewe
navorsingsproses kan die deelnemers daaraan in staat stel om effektiewe
navorsers te word. Die volgende is
betekenisvolle riglyne:
(i) Die
beskikbare take in en vaardighede vir die navorsingsproses moet meer kollektief
geïdentifiseer word.
(ii) Vaardighede
en verwante ervarings moet oor besin en bespreek word.
(iii) Beide
navorsingsdoelwitte en indiwiduele leerdoelwitte moet geïdentifiseer word en
oor die spanninge wat daar tussen hulle bestaan, moet onderhandel word.
Saamgevat: Demokratisering van navorsing impliseer:
1. 'n
Kollektiewe/koöperatiewe benadering.
2. Gemeenskapsbeïnvloeding
van die navorsingsproses.
3. Skep van
'n demokratiese navorsingsklimaat.
4. Skoling
van minder-ervarenes en minder-kundiges.
5. 'n Strewe
na verteenwoordiging van al die bevolkingsgroepe in die navorsingsgemeenskap. So 'n verteenwoordiging beteken nie dat die
navorsers 'n statisties verteenwoordigende steekproef moet wees nie, want dan
kan navorsingseffektiwiteit ly en 'n miskenning van meriete gedy (Kyk ook
Hendon & Hendon, 1989).
7. POSTMODERNISME
EN GEDEMOKRATISEERDE NAVORSING
Daar word nie
besondere waarde geheg aan wetenskaplike begronding en 'n gebondenheid aan die
eise van wetenskaplikheid nie.
Wetenskaplike eise soos beginsels, kategorieë, definisies, metodes en
logika word as konseptuele dwang beskou wat deurbreek moet word. Daar word geen herkenbare program of sisteem
meer gevolg nie (Van der Walt, 1989:188-195;
Silverman & Walton, 1988:244-248).
Die navorser
wat gestel is op die voldoening aan wetenskapseise en wat programloosheid en
beginselloosheid as wetenskaplik onbehoorlik afwys sal beswaarlik
postmodernisties kan optree. Van die
postmodernisme kan hy egter leer om nie rigiede wetenskaplike eise te stel aan al
die betrokkenes by 'n navorsingsproses nie.
Aan 'n aantal navorsers (in 'n span) kan streng eise van
wetenskaplikheid gestel word. Aan
navorsers-in-opleiding sal dié eise in 'n steeds toenemende mate gestel
word. Die praktisyns neem deel aan 'n
navorsingsproses om ander redes as om wetenskaplik ter wille van
wetenskaplikheid te wees. Navorsers
(hierargies in terme van vlak van navorsingsparaatheid) en praktisyns as
besondere verteenwoordigers van die gemeenskap vir wie die navorsingsbevindinge
prakyk moet word, dien tog gesamentlik die navorsingsidee, ook omdat begryping,
interpretasie en legitimiteit daarby baat.
8. UNISA
SE TWEEDE DOELSTELLING EN GEDEMOKRATISEERDE NAVORSING
Die tweede
UNISA-doelstelling handel oor navorsing.
Die volgende doelwitte dien die idee van gedemokratiseerde navorsing:
(2.3) Die
skoling van die studente in die navorsingsmetodologie van die dissiplines
waarin hulle studeer.
Ten einde 'n
demokratiese deelname aan navorsingsprosesse te bevorder, moet soveel studente
as wat moontlik is uit die verskillende bevolkingsgroepe navorsingsparaat
gemaak word. Unisa lewer 'n besondere
diens aan gedemokratiseerde navorsing deur 'n voortdurende kurrikulering vir en
herkurrikulering van navorsingsopleidingsmodules en programme.
(2.4) Die
aanmoediging en ondersteuning van akademici om by navorsingsprojekte binne en
buite UNISA in te skakel.
Die idee van
"projek" open die moontlikheid vir gemeenskapsbetrokkenheid (geld vir
alle gemeenskappe) en vir diens aan gemeenskappe in die vorm van relevante
probleemoplossing.
(2.5) Die
bekendstelling van navorsingsresultate so wyd as moontlik.
Dit impliseer
ook bekendstelling in die taal van praktisyns wat besondere verteenwoordigers
is van gemeenskappe in navorsingsprosesse, met as besondere
verantwoordelikheid
prakykmaking van navorsingsbevindinge wat probleemoplossingbetekenis het.
VERWYSINGS
Atkinson, G 1990. Negotiate the best deal. Techniques that really work. Cambridge:
Director Books.
Atkinson, GGM 1977. The Effective Negotiator. London:
Quest.
Atkinson, P & Delamont, S
1993. Bread and dreams or
bread and circusses? A critique of case
study research in Education.
In: Hammersley, M 1993. Second Edition. Controversies in Classroom Research. Buckingham: Open
University Press.
Borgen, FH 1989. Evolution of eclectic empistemology. The Counseling Psychologist 17(1).
Ganie, L & Prinsloo, E 1993.
Product, People or Process: NEPI
as a research training process. Perspectives
of Education 14(2).
Gulliver, PH 1979. Disputes
and Negotiations. New York: Academic Press.
Hendon, DW & Hendon, RA 1989.
How to negotiate worldwide. A
practical handbook. Aldershot: Gower.
Hilgert, RL & Sterling, SH 1983.
Labour Agreement Negotiations.
Cincinatti South Western
Publishing Co.
Landman, WA 1977. Fundamentele
Pedagogiek en Onderwyspraktyk.
Durban: Butterworths.
Lemmer, GS 1985. Praktiese
toepassing van kollektiewe bedinging/onderhandeling. SAMCOR vir Departement Sielkunde,
Universiteit van Pretoria.
Mahalik, JR 1990. Systematic
Eclectic Models. Counseling
Psychologist 18(4).
Neale, MA & Bazerman, MH 1985.
The effect of externally set goals on reaching integrative agreements in
competitive markets. Journal of
Occupational Behaviour 6:19-32.
Rudduck, J 1988. A Case for Case Records: A discussion of some aspects of L
Stenhouse's work in Case Study Methodology. In: Burgess, RG
(ed.): Strategies of Educational
Research. London: Falmer.
Silverman, HJ & Welton, D (eds.) 1988. Postmodernism and continental philosophy. New York:
State University Press.
Solway, D 1989. Education Lost. Reflections on contemporary pedagogical practice. Ontario:
Oise press.
Van der Walt, JL 1989.
Post-moderne Pedagogiek: enkele
opmerkings. Suid-Afrikaanse Tydskrif
vir Opvoedkunde 9(1).
Walker, R 1989. The conduct
of educational case studies: ethics,
theory and procedures/. In: Hammersley, M 1993. Second Edition. Controversies in Classroom Research. Buckingham: Open
University Press.
|